Nước hoa (còn gọi là dầu thơm) là loại mỹ phẩm đã có từ xa xưa. Thời thượng cổ, con người đã biết dùng hoa, lá của các loại thực vật để nấu nước tắm hoặc gội đầu cho thơm. Thời phong kiến, các vị tiểu thư và cung tần mỹ nữ thường giấu “túi thơm” (túi vải chứa loại chất thơm bí mật) trong người để tỏa mùi thơm hấp dẫn người chung quanh. Ngày nay, yêu cầu đó càng bức xúc nên chế tạo nước hoa đã trở thành một ngành công nghiệp phát triển.
Công dụng của nước hoa là cung cấp mùi thơm từ các loại tinh dầu. Tinh dầu có thể lấy từ nguồn thiên nhiên bằng cách chưng cất hoa, lá hoặc cây các loài thực vật, hoặc hoàn toàn bằng con đường hóa học, người ta tổng hợp các loại tinh dầu có mùi giống như mùi tinh dầu thiên nhiên hay mùi không có trong thiên nhiên và làm dễ chịu đối với khứu giác.
Tinh dầu trong nước hoa là hợp chất dễ bay hơi, không tan trong nước, chỉ tan trong cồn, cho nên tuy gọi là nước hoa nhưng thực chất nước hoa là dung dịch cồn, trong ấy lượng cồn chiếm đáng kể (thường là cồn 700) bôi một ít nước hoa trên da, ta thấy mát lạnh, là do cồn bốc hơi thu lấy nhiệt. Trong nước hoa còn có chất tạo màu để cho màu đặc trưng: màu vàng, màu xanh lá cây,.. đặc biệt còn có chất có mùi thơm và giữ mùi được lâu gọi là chất định hương.
Chất định hương rất được hay dùng gọi là xạ hương, long duyên hương. Xạ hương được lấy từ túi xạ là tuyến nằm cạnh cơ quan sinh dục đực của hươu xạ. Xạ hương có mùi rất bền và thuộc loại hương liệu cao cấp.
Còn long duyên hương (còn gọi long diên hương) là sản phẩm tiêu hóa có trong ruột của một loài cá voi được bài tiết nổi trên mặt biển và được vớt lên để chế biến. Mỗi loại nước hoa có một mùi đặc trưng, nhưng không chỉ chứa một loại tinh dầu mà là một tập hợp nhiều loại tinh dầu (mà mỗi hãng sản xuất giữ bí mật) theo một tỉ lệ nhất định để cuối cùng cho một mùi trội nhất.
Lịch sử lâu đời của nước hoa
Người La Mã thì gắn nước hoa với tục thờ Flora – nữ thần của các loài hoa. Ở Ấn Độ, hình ảnh thần tình yêu Kama luôn xuất hiện với 5 mũi tên ái tình được bịt chặt đầu bởi những khóm hoa nở rộ. Người Hoa cho rằng hương thơm của thảo mộc là điển hình cho sự giải phóng linh hồn.
Từ cổ đến kim, từ Âu sang Á, nước hoa luôn gắn liền với những đức tin. Nó là chỗ dựa tinh thần để con người sống nhẹ nhàng hơn, thanh khiết hơn.
Người ta còn được dùng để tỏ lòng hiếu khách. Đến nay, nhiều gia đình Ả Rập vẫn duy trì truyền thống rắc một ít nước hoa hồng lên đầu khách quý đến chơi nhà. Đối với họ, điều đó thể hiện sự mến khách của chủ nhân.
Người Nhật thậm chí còn nâng nước hoa lên tầm nghệ thuật. Họ mở ra các trường chuyên dạy kodo – nghệ thuật nước hoa. Ngày trước, các geisha Nhật am tường về hương hoa không kém gì những kỹ nghệ chiều khách. Geisha giờ đã hết thời, nhưng các khoá kodo vẫn đông chật người xin học.
Ở châu Âu, nước hoa còn là nền tảng cho mối bang giao giữa các quốc gia. Khi công chúa Ytaly Caterina de Medici cưới hoàng tử Henri Đệ nhị của nươớc Pháp, nàng đã mang về nhà chồng một chuyên gia nước hoa. Nếu không có của hồi môn này, chắc gì Pháp đã là một thủ đô nước hoa như ngày nay.
Nước hoa cũng từng được dùng như một loại thuốc. Vào thế kỷ 16, một danh y Trung Quốc đã chỉ ra hoa nhài là thuốc bổ nói chung, hoa hồng bổ cho gan, máu và khả năng tiêu hoá, cúc La Mã giảm đau đầu, chóng mặt và phòng cảm lạnh, gừng chữa ho và sốt rét.
Muộn hơn một chút ở Italy, Giovani Maria Farina đã chưng cất một số loại hoa trong rượu nho để tạo thành thứ nước hoa mới gọi là Cologne – tên thành phố mà ông sống. Loại nước này không chỉ làm thơm mà còn giúp giảm đau răng và tăng cường tiêu hoá. Quân Pháp đóng ở đấy gọi phát minh của Givani là Eau de Cologne (nước hoa vùng Cologne).
Cũng vì quá nổi tiếng nên Eau de Cologne đã gây ra một vụ kiện kéo dài tới nửa thế kỷ, trong đó có tới 39 bên tranh nhau giành danh tiếng của nó về cho mình.
Sau nhiều thế kỷ nỗ lực tách ra khỏi dòng dược phẩm, nước hoa đang chậm chạp trở về nơi nó xuất phát. Năm 1928, nhà hoá học người Pháp Rene Maurice Gattefoss đã sáng chế ra một khái niệm mới cho nước hoa – dầu thơm trị liệu – khi ông nhúng ngón tay bị thương vào một lọ dầu hoa cải hương và vết thương lành nhanh trông thấy.
Dựa trên phát minh này, trong thế chiến 2, bác sĩ Jean Valnet đã sử dụng tinh dầu của cỏ xạ hương, cây đinh hương, chanh để chữa trị vết thương cho binh lính.
Trong khi rất nhiều người tôn vinh
nước hoa cao cấp như một thần dược thì lại có không ít người buộc cho nó tội gây ra các chứng đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn, mệt mỏi, khó tập trung và dị ứng.